Choroby tarczycy w ciąży to temat często poruszany przez ciężarne. Spotykam się z dużą liczbą pytań pacjentek leczących się z powodu chorób tarczycy. Duża część Pań przychodzi do mnie, bo dowiedziała się od koleżanki, że poza ginekologiem należy odwiedzić także endokrynologa. Często przychodzą także Panie wysłane przez ginekologa, ale też dużo pytań o prowadzenie endokrynologiczne w ciąży pojawia się już w trakcie wizyt niezwiązanych bezpośrednio z ciążą. Najczęściej pojawiające się pytania, które dostaję to:
· Jak często w ciąży należy odwiedzać endokrynologa?
· Czy, mając problemy z tarczycą powinnam wcześniej umówić się na wizytę?
· Co zrobić, bo jestem w ciąży/ planuję ciążę i biorę leki na tarczycę?
Zobaczmy więc jak postępować w przypadku często występujących chorób tarczycy.
Czy każda ciężarna powinna zbadać tarczycę?
Tak, u każdej kobiety ciężarnej pomiędzy 4 a 8 tygodniem ciąży rekomenduje się oznaczenie TSH. W przypadku kobiet ze współwystępującymi chorobami autoimmunologicznymi, PCOS, z zaburzeniami płodności, z wywiadem poronień albo przebytym poporodowym zapaleniem tarczycy wskazane jest również oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych - ATPO i ATG.
Nadczynność tarczycy w ciąży
W przypadku stwierdzenia w ciąży nadczynności tarczycy podstawą jest określenie jej przyczyny. Może to być jedna z dwóch chorób o dość skomplikowanych nazwach – choroba Gravesa-Basedowa albo tyreotoksykoza ciążowa. Aby dowiedzieć się, która z chorób powoduje nadczynność tarczycy w ciąży konieczne jest wykonanie badań, bo od wyniku zależy dalsze postępowanie. Tyreotoksykoza ciążowa objawia się najczęściej wymiotami i często dotyka kobiet, które są w ciąży z więcej niż jednym dzieckiem. Choroba Gravesa-Basedowa najczęściej dotyczy kobiet, u których nadczynność tarczycy występowała również w przeszłości. Stosowanie leków w tym wypadku musi być prowadzone pod ścisłą kontrolą endokrynologa. Dlatego tak istotne jest, aby u kobiet chorujących na nadczynność tarczycy uzyskać prawidłowy poziom TSH i hormonów tarczycowych utrzymujący się co najmniej 3 miesiące przed rozpoczęciem starań o ciążę, o ile oczywiście jest to możliwe.
Niedoczynność tarczycy w ciąży
W przypadku niedoczynności postępowanie różni się w zależności od tego, kiedy doszło do rozwoju niedoczynności. W tym wypadku dalsze kroki będą zależały od tego, czy ciężarna była leczona jeszcze przed ciążą, czy leczenie włączono w ciąży. Inne wartości TSH są utrzymywane w przypadku kobiet, które cierpią na niedoczynność tarczycy i planują ciąże,
Kobiety leczone z powodu niedoczynności tarczycy i planujące ciążę powinny mieć utrzymywane TSH mniejsze niż 2,5 jednostki, w ciąży dawka dotychczasowa dawka leku powinna zostać zwiększona – z tego też powodu tak istotne jest zgłoszenie się do endokrynologa przed planami ciąży, a także po jej potwierdzeniu.
Jeśli chodzi o leczenie kobiet ciężarnych włączane po oznaczeniu TSH na początku ciąży, to zgodnie z aktualną wiedzą leczenie lewotyroksyną wdrażamy w przypadku, gdy TSH w pierwszym trymestrze ciąży wynosi powyżej 3.18 mIU/l, W tym wypadku należy także brać pod uwagę inne czynniki jak na przykład choroby autoimmunologiczne, a więc także wszelkiego rodzaju alergie, czy nawet podniesiony poziom przeciwciał przeciwtarczycowych, gdyż to zmienia postępowanie lecznicze. W przypadku kobiet ciężarnych cierpiących na niedoczynność tarczycy należy regularnie co cztery tygodnie kontrolować poziom TSH i wraz z wynikiem stawiać się u endokrynologa, aby zapewnić bezpieczeństwo przebiegu ciąży.
Inne problemy tarczycowe w ciąży
Bardzo często spotykaną sytuacją jest obecność przeciwciał przeciwtarczycowych przy braku odchyleń w innych badaniach hormonalnych. Co zrobić w takim wypadku? W tej sytuacji bardzo istotne jest regularne monitorowanie TSH zarówno przed ciążą jak i w trakcie jej trwania. Podobnie jak w przypadku niedoczynności także tutaj endokrynologiczna wraz z wynikami badań powinna odbywać się co 4 tygodnie.
Poza podwyższonymi przeciwciałami, drugą często spotykaną sytuacją jest występowanie w wynikach badań tarczowych obniżenia fT4. Taka sytuacja również może, choć nie zawsze musi wymagać włączenia leczenia, a decyzję o włączeniu leczenia podejmuje endokrynolog prowadzący pacjentkę w ciąży.
Ciąża to szczególny stan, gdy należy przede wszystkim zadbać o zdrowie z korzyścią dla siebie i dziecka. Artykuł ten stanowi zarys bardzo obszernego tematu i opisuje tutaj tylko najczęściej występujące choroby tarczycy. Jednakże z doświadczenia wiem, że są to informacje, których często poszukują moje pacjentki szukające porady.
